Kringloop tussen de wal en het schip

Het zijn spannende tijden voor kringlooporganisaties. Werkgevers in de branche ervaren dat de stijgende energie- en huurprijzen naast de verhoogde loonkosten praktisch niet houdbaar zijn. Daarmee komt zowel de sociale als de duurzame functie van de kringloop in gevaar. Als er niet op korte termijn passende oplossingen komen, vrezen we dat sommige winkels het niet redden.

Vorige maand moesten al twee kringloopwinkels in Haaften en in Dronten noodgedwongen hun deuren sluiten. Ook al waren het geen BKN-leden, het is een gemis voor onze samenleving. De branche vormt inmiddels een onmisbare schakel in de circulaire economie door het hergebruik van spullen. Maar is ook voor de arbeidsparticipatie essentieel door duizenden mensen die zich op hun werkplek kunnen ontwikkelen en meedoen in de maatschappij.

Dat kan Roland Heijnen, directeur van Noppes, alleen maar beamen: “We besteden veel tijd en energie aan het hergebruik van goederen. Daarmee dragen we bij aan een duurzame wereld, maar we hebben ook een maatschappelijke functie. We creëren bij Noppes voor meer dan 300 mensen met verminderde kansen op de arbeidsmarkt een betaalde baan. Dat blijft in veel gevallen helaas onopgemerkt, totdat we dat niet meer kunnen doen. Dan gaat de samenleving het pas merken, maar het zou toch erg jammer zijn als we het zover moeten laten komen”.

Onvoldoende steun
Tot op heden komen kringlooporganisaties niet of nauwelijks in aanmerking voor tegemoetkomingen omtrent energie. Het MKB heeft al vanuit verschillende branches kritisch gereageerd op het financiële steunpakket. De compensatie zou ontoereikend zijn of organisaties komen er überhaupt niet voor in aanmerking. Beide is voor kringlooporganisaties het geval. De energiekosten blijven veelal onder de grens van 7% van de begroting die nodig is om steun te krijgen, maar de bedragen zijn in sommige gevallen nu al schrikbarend hoog.

Bij Restore nemen ze volgens eindverantwoordelijk manager Roelf Jager nu al de nodige maatregelen: “We hebben nog niet eerder zo’n bizarre stijging gezien. Op basis van voorgaande jaren verwachten we in het slechtste geval dat deze wel op kan lopen tot een toename van 300% op de energiekosten. Op onze sorteercentra zijn we al bezig met besparende maatregelen als tussenwanden en de aanschaf van thermokleding, jassen en handschoenen voor medewerkers die het anders te koud krijgen. Als we niets doen komen we in de rode cijfers terecht.”

De stijging van het wettelijk minimumloon met 10,15% in 2023 is broodnodig voor medewerkers. De branche staat volledig achter deze verhoging, maar het drukt in veel gevallen zwaar op de begroting. Omdat bij kringlooporganisaties mensen vaak een nieuwe kans krijgen, bestaat een groot deel van het werknemersbestand uit de groep die hierop is ingeschaald. Kringlooporganisaties vervullen een belangrijke functie in re-integratie en doorstroom van medewerkers, maar daar staat vaak geen passende vergoeding tegenover. Ook bieden de steunpakketten van het Rijk om werkgeverslasten te verlagen geen soelaas. Zo komt de noodzakelijke loonsverhoging compleet voor rekening van de Kringlooporganisaties en dat is geen houdbare situatie.

Wilma Voortman, directeur van Kringloop Zwolle en WaardeRing, volgt de ontwikkelingen op de voet: “We moeten ons goed beseffen dat het geen incidentele, maar structurele verhogingen zijn. Dit jaar is dat van het WML al 13% (werkgeverslasten daarin meegenomen) en daar komen er in 2023 nog meer overheen. Zeker wanneer 60-80% van de salarissen in die categorie valt, weegt dat zwaar op de begroting. Als er niks verandert, zullen we bepaalde activiteiten anders moeten gaan inrichten en efficiënter met minder mensen werken. Dat is erg onwenselijk, want als kringlooporganisaties zijn we er juist om meer mensen te laten deelnemen in de maatschappij.”

Wat nu?
Kringlooporganisaties verkeren in een spagaat. Alles wordt duurder, maar de kosten kunnen niet een-op-een doorberekend worden in de verkoopprijzen. Steeds meer mensen weten de kringloop te vinden, maar er zijn ook nog mensen die uit pure noodzaak naar de kringloop gaan om in hun levensonderhoud te voorzien. Het kan niet dat precies die kwetsbare groep in onze samenleving mag opdraaien voor de hoge kosten. De sociale functie van de winkels is voor veel bezoekers nog erg belangrijk. Zij komen er voor hun contacten, de letterlijke warmte en betaalbare spullen en kleding.

Rachel Heijne, directeur BKN: “Er moet op korte termijn iets gebeuren. De toegang tot en de inhoud van steunpakketten moet worden uitgebreid. Zeker voor organisaties die een positieve impact hebben op de circulaire economie én de inclusieve samenleving. We pleiten voor een regeling die onze leden helpt om de lasten van stijgende loonkosten en energieprijzen te kunnen blijven dragen. Daarnaast moeten Kringlooporganisaties structureel een goede vergoeding krijgen voor de bijdrage die zij leveren aan arbeidsparticipatie en re-integratie. Maar ook een verlaagd BTW tarief op tweedehands goederen kan circulaire werkgelegenheid stimuleren.”

De stijging van het wettelijk minimumloon gecombineerd met de enorme stijging van de energiekosten weegt inmiddels al dusdanig zwaar op de werkgevers dat de sector zich grote zorgen maakt over de toekomst.

“De huidige aanpak is geen oplossing voor de crisis, maar een verplaatsing van het probleem.”

*Bovenstaand bericht is geschreven door Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN). Voor meer informatie verwijzen wij je graag naar hun website: klik hier